บทที่ 6: การเขียนโปรแกรมแบบทำซ้ำ (Loop)

แนวคิดพื้นฐานของ Loop

เมื่อเราต้องทำงานซ้ำ ๆ เช่น บวกเลข 1 ถึง 100, พิมพ์รายการสินค้า, ตรวจสอบสมาชิกในลิสต์ — เราใช้ ลูป เพื่อทำงานเดิมหลายครั้งโดยไม่ต้องเขียนโค้ดซ้ำ

# สรุปสั้น ๆ
for item in iterable:
    # ทำซ้ำตามจำนวนสมาชิกใน iterable

while condition:
    # ทำซ้ำตราบใดที่ condition เป็น True

for + range()

range(start, stop, step) สร้างลำดับจำนวนเต็ม: start รวม, stop ไม่รวม

for i in range(1, 6):
    print(i)  # 1 2 3 4 5

for i in range(0, 10, 2):
    print(i)  # 0 2 4 6 8

while-loop

ทำซ้ำตราบใดที่เงื่อนไขเป็น True ระวังลูปไม่จบ (ต้องมีการเปลี่ยนแปลงค่าสถานะในลูป)

count = 3
while count > 0:
    print(count)
    count -= 1
print("Boom!")

break / continue

# break: ออกจากลูปทันที
for ch in "python":
    if ch == "h":
        break
    print(ch)
# continue: ข้ามรอบนี้ไปทำรอบถัดไป
for i in range(1, 6):
    if i % 2 == 0:
        continue
    print(i)  # 1, 3, 5

ตัวอย่างใช้งานจริง

ตัวอย่าง 1: แม่สูตรคูณ

ตัวอย่าง 2: ผลรวมเลขคู่ตั้งแต่ 1..n

แบบฝึกหัดตรวจอัตโนมัติ: ผลรวม 1..n

โจทย์: เขียนโปรแกรมรับค่า n (จำนวนเต็มบวก) แล้วพิมพ์ผลรวมตั้งแต่ 1 ถึง n โดยพิมพ์เฉพาะผลลัพธ์เพียงบรรทัดเดียว (ไม่ใส่คำบรรยาย)

แบบฝึกหัดปลายบท

• แฟกทอเรียล: รับ n (≥0) แล้วคำนวณ n! (0! = 1) ด้วยลูป
• หาค่ามากสุด: รับจำนวน m ตามด้วยตัวเลข m ตัว แล้วพิมพ์ค่ามากสุด
• นับสระ: นับจำนวนตัวอักษรสระ (aeiou) ในสตริงที่รับเข้ามา

# เฉลย: แฟกทอเรียล
n = int(input("n: "))
fact = 1
for i in range(1, n+1):
    fact *= i
print(fact)

# เฉลย: หาค่ามากสุด
m = int(input("จำนวนตัวเลข: "))
mx = None
for _ in range(m):
    x = float(input())
    if mx is None or x > mx:
        mx = x
print(mx)

# เฉลย: นับสระ
text = input("ข้อความ: ").lower()
count = 0
for ch in text:
    if ch in "aeiou":
        count += 1
print(count)